Từ xưa tới nay, bệnh lý xương khớp, đặc biệt là viêm khớp khá phổ biến, với nhiều triệu chứng khó chịu ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống con người. Nhờ sự tiến bộ của nền y học thế giới, mà hiện nay, đã có nhiều phương pháp điều trị bệnh hiệu quả. Trong số đó, liệu pháp điều trị y học cổ truyền, đặc biệt là châm cứu được ghi nhận với nhiều kết quả tích cực. Vậy liệu châm cứu chữa viêm khớp có thực sự hiệu quả, cùng tìm hiểu với DongY.net nhé.
Bệnh viêm khớp dưới góc nhìn y học
hiện đại
Tổng quan
Đây là bệnh ảnh hưởng đến
cấu trúc cũng như các vận động của khớp. Các triệu chứng có thể xuất hiện ở bệnh
viêm khớp: đau, sưng, nóng, đỏ, hạn chế tầm vận động… ở vùng khớp.
Nếu không điều trị kịp
thời hợp lý, cũng như để tình trạng kéo dài có thể dẫn đến các biến chứng như
teo cơ, yếu chi, giảm sức vận động, ảnh hưởng đến khả năng lao động…
Trên lâm sàng, có thể gặp
khá nhiều loại viêm khớp, có thể phân biệt:
- Tại khớp: Thoái hóa
khớp, viêm hay bào mòn sụn khớp, nhiễm khuẩn, chấn thương…
- Ngoài khớp: Viêm khớp
dạng thấp do bất thường hệ thống miễn dịch, gout (rối loạn chuyển hóa acid
uric)…
Hướng điều trị
Mục
tiêu:
- Điều trị triệu chứng
giảm đau, giảm sưng, tăng cường khả năng vận động khớp…
- Ngăn ngừa sự tiến triển
và các biến chứng nguy hiểm của bệnh.
Nguyên
tắc điều trị:
- Hạn chế vận động và
nghỉ ngơi hợp lý trong giai đoạn cấp.
- Sử dụng thuốc uống
theo chỉ định của bác sĩ, tùy theo tình trạng người bệnh.
- Thuốc giảm đau, thuốc
kháng viêm non-steroid, Corticoid…
- Phẫu thuật được thực
hiện trong các trường hợp khi không đáp ứng với điều trị nội khoa hoặc khớp
không thể hoạt động được, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt, thẩm mỹ…
Ngoài
ra, còn có thể áp dụng phương pháp không dùng thuốc để tăng hiệu quả điều trị
như:
- Vật lý trị liệu, phục
hồi chức năng: nhiệt trị liệu, điện trị liệu, tập vận động…
- Y học cổ truyền: xoa
bóp bấm huyệt, châm cứu… chữa viêm khớp.
Bên
cạnh đó, người bệnh cần thay đổi thói quen sinh hoạt cũng như vận động hợp lý
như:
- Tập thể dục phù hợp
và thường xuyên, giúp giảm tình trạng cứng khớp, teo cơ…
(Xem thêm: phòng khám nhi đồng)
- Chế độ ăn uống thích
hợp, tránh thừa cân, béo phì và tránh làm tăng áp lực lên khớp xương. Cũng cần
bổ sung thêm khẩu phần dinh dưỡng giàu chất oxy hóa để giảm tình trạng viêm.
Bệnh viêm khớp dưới góc nhìn y học
cổ truyền
Theo các tài liệu y học
cổ truyền, viêm khớp thuộc phạm vị chứng tý.
Biểu hiện triệu chứng
- Phần khớp: đau, sưng,
nóng, đỏ, hạn chế vận động, co duỗi khó khăn…
- Toàn thân: có thể
nóng hâm hấp, sốt, khát nước, rêu lưỡi vàng, chất lưỡi đỏ, mạch hoạt sác…
Nguyên nhân
Chủ yếu là do những tà
khí như phong, hàn, thấp, nhiệt… thừa lúc vệ khí không đầy đủ, suy giảm mà xâm
phạm vào khớp, cân, cơ, kinh lạc… Điều này khiến khí huyết vận hành không
thông, bít tắc, ứ trệ mà gây nên bệnh. Bên cạnh đó, theo Đông y, nếu bệnh lâu
ngày, các khí phong, hàn, thấp có thể hóa nhiệt.
Chức năng tạng phủ Can
Thận suy giảm, không nuôi dưỡng đủ mạch lạc, cân cốt, huyết mạch không thông…
cũng có thể gây bệnh.
Đàm ứ tắc trở kinh lạc,
khớp, cơ nhục.
Hiệu quả của châm cứu chữa viêm khớp
Đã có rất nhiều tài liệu
ghi nhận rằng, liệu pháp châm cứu chữa viêm khớp có những tác dụng khá tích cực
đối với tình trạng bệnh. Một số nghiên cứu đã cho thấy, liệu pháp này, giúp tạo
ra năng lượng cũng như các hormon cơ thể như endorphin-chất giảm đau tự nhiên,
hỗ trợ tăng tuần hoàn máu và giảm nhau cảm giác đau nhức. Ngoài ra, phương pháp
này còn giúp giãn cơ, kích thích sản xuất dịch nhầy tại khớp để chúng nhanh phục
hồi.
Không chỉ như vậy, theo
Đông y, thông qua sự tác động và kích thích vào huyệt vị sẽ giúp bệnh nhân:
- Thanh nhiệt, giải biểu,
trừ thấp: giảm sưng nóng, ngăn chặn tà khí bên ngoài xâm nhập cơ thể.
- Thông kinh lạc, hành
khí hoạt huyết, giảm ứ trệ: đả thông kinh mạch, tăng cường máu lưu thông dễ
dàng.
- Bổ khí bổ huyết: kích
thích, thúc đẩy tạng phủ sinh ra khí huyết, tăng cường nuôi dưỡng mạch, cơ,
xương, khớp…
- Giúp tinh thần thoải
mái, thư giãn, giảm căng thẳng.
Phương pháp châm cứu chữa viêm khớp
1. Chỉ định
Những trường hợp có triệu
chứng khó chịu ở khớp xương như đau nhức, tê mỏi…
2. Chống chỉ định
- Viêm do chấn thương
- Các trường hợp suy kiệt
nặng, sốt cao kèm suy tim, suy thận…
- Để tránh làm tăng
tình trạng bệnh, không nên châm vào những vùng da đang viêm nhiễm hoặc lở loét,
sưng nhiều, phù nề nặng,…
3. Cách châm cứu chữa viêm khớp
Tùy theo các khớp ở các
vị trí khác nhau, mà vị trí huyệt sẽ được lựa chọn phù hợp với từng bệnh nhân.
Chủ yếu dùng:
A thị huyệt: được xác định
bằng các vị trí khó chịu, đau nhất của vùng tổn thương.
Huyệt
cục bộ như:
- Cổ vai: Phong trì,
Phong phủ, Kiên tĩnh, Đại chùy, Ế phong…
- Vai: Kiên tĩnh, Kiên
trinh, Kiên liêu, Thiên tông, Kiên ngung…
- Khuỷu: Khúc trì, Thủ
tam lý,…
- Cổ tay, bàn tay: Hợp
cốc, Ngoại quan, Uyển cốt…
- Gối: Độc tỵ, Dương
lăng tuyền, Âm lăng tuyền, Tất nhãn, Túc tam lý, Lương khâu, Huyết hải…
- Cổ chân: Huyền chung,
Giải khê, Côn lôn…
- Bàn ngón chân cái:
Thái xung, Thái bạch…
Huyệt
toàn thân:
- Thanh nhiệt, giải biểu:
gia huyệt Đại chùy, Hợp cốc, Khúc trì…
- Bổ tạng phủ, khí huyết:
gia huyệt Can du, Thận du, Thái khê, Thái xung, Huyết hải…
Nên châm tả không cứu,
có thể kết hợp máy điện châm với tần số từ 5-10Hz, cường độ từ 0-150 microAmpe,
thời gian 20-30 phút. Mỗi ngày một lần, kéo dài 15-20 ngày.
Bên cạnh đó, có thể sử
dụng phương pháp nhĩ châm
4. Nhĩ châm
Châm
tả:
- Chi trên: các vùng
vai-cánh tay, khuỷu tay, bàn tay.
- Chi dưới: các vùng
đùi-cẳng chân-bàn chân, đầu gối
Châm
bổ:
Thần môn
Thời gian có thể khoảng
30 phút/lần/ngày, liệu trình khoảng 15 ngày.
Lưu ý khi lựa chọn châm
cứu chữa viêm khớp
Cần theo dõi toàn trạng
người bệnh sau khi thực hiện châm cứu chữa viêm khớp, cũng như các triệu chứng
có thể xảy ra như:
Vựng châm bao gồm các
triệu chứng như:
- Các dấu hiệu hoa mắt,
chóng mặt, vã mồ hôi, mạch nhanh, sắc mặt nhợt nhạt.
- Nếu đang sử dụng máy
điện châm thì tắt máy, sau đó rút kim ngay. Theo dõi các dấu hiệu sinh tồn và
tình trạng người bệnh, kèm lau mồ hôi, ủ ấm, cho nằm nghỉ tại chỗ.
Đau ở nơi châm kim, bầm
tím nhẹ, chảy máu nơi rút kim. Nên sử dụng bông gòn vô khuẩn ấn lên vị trí tổn
thương, cầm máu, không day.
Những phương pháp Đông y khác giúp
chữa viêm khớp
Thủy châm
Sử dụng thuốc để tiêm
vào huyệt đạo với một lượng dược chất nhất định. Phương pháp này giúp thuốc tác
động, hấp thụ nhanh mà vẫn giảm triệu chứng bệnh hiệu quả.
Tuy nhiên, liệu pháp
này nên được chỉ định bởi các y bác sĩ có chuyên môn, để có thể lựa chọn vị trí
huyệt phù hợp và tránh tác dụng phụ không mong muốn.
Xoa bóp bấm huyệt
Bên cạnh châm cứu chữa
viêm khớp, xoa bóp bấm huyệt cũng có nhiều ích lợi đối với bệnh này. Với việc
kích thích, thông kinh lạc, tăng cường lưu thông khí huyết,… thông qua tác dụng
vào huyệt mà giúp giãn cơ, giảm đau…hiệu quả.
Thực hiện các thủ thuật
bằng tay như xát, xoa, day, vê, bóp… vùng khớp bị viêm, kèm day, lăn, véo, ấn…các
huyệt tương tự như ở phần châm cứu, khoảng 20-30 phút/ngày, liệu trình từ 15-30
ngày.
Ngoài ra, nên kết hợp với
vận động khớp nhẹ nhàng để tránh tình trạng cứng khớp, teo cơ. Nên tập ngay khi
triệu chứng viêm khuyên giảm, cường độ tăng dần, cả chủ động và thụ động theo
đúng chức năng sinh lý của khớp.
Chú ý: Không nên thực
hiện việc này trên các vùng da bị bệnh, lở loét, ưa chảy máu… hay có những dấu
hiệu bệnh cấp cứu, ngoại khoa, đang sốt cao…
Thuốc Đông y
Những bài thuốc và dược
liệu dùng để giảm triệu chứng bệnh, thường có các tác dụng như:
- Hành khí, bổ khí giúp
lưu thông tuần hoàn, máu huyết như hoàng kỳ, đảng sâm,…
- Hoạt huyết, khử ứ,
thông kinh lạc như xích thược, đan sâm, xuyên khung, đào nhân…
- Thanh nhiệt: sinh địa,
huyền sâm, địa cốt bì…
Từ ngàn năm nay, sự
phát triển của nền Y học cổ truyền, đặc biệt là châm cứu chữa bệnh đã được nhiều
tổ chức công nhận là đạt hiệu quả trong chữa bệnh. Trong đó, châm cứu chữa viêm
khớp thực sự đã mang lại nhiều kết quả khả quan và nhận được sự tin cậy của bệnh
nhân và các y bác sĩ.
Nguồn:
DongY.net
